بررسی فرایند دیجیتال سازی نسخ خطی در کتابخانه های شهر قم

پژوهش حاضر با هدف بررسی فرایند دیجیتال سازی نسخ خطی در کتابخانه های شهر قم انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی مدیران و کارشناسان بخش دیجیتال سازی نسخ خطی 5 کتابخانه شهر قم است. ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه ای است که برای دو گروه جامعه آماری تدوین گردید. برای تجزیه و تحلیل، از انواع فنون آماری توصیفی و استنباطی نظیر فراوانی، درصد، و مقیاس لیکرت، آزمون مجذورکا بهره گرفته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که کتابخانه آستانه مقدس حضرت معصومه (س) و کتابخانه مسجد اعظم، 100% مجموعه خود را دیجیتال سازی کرده اند، و کتابخانه آیت الله مرعشی با بیشترین تعداد نسخه خطی، تنها 11.5% از مجموعه خود را دیجیتالی کرده که در مقایسه با سایر کتابخانه ها کمترین میزان دیجیتال سازی را داشته است. در این میان،کتابخانه مسجد اعظم نسبت به دیگر کتابخانه ها در این مسیر موفق تر عمل کرده است و به ارائه نسخ خطی خود از طریق وب پرداخته است. با توجه به نتایج این پژوهش مشخص می شود کتابخانه ها در انجام این فرایند مشکلات و چالش هایی را از نظر نیروی انسانی متخصص، تجهیزات مورد نیاز، عدم وجود روشی استاندارد در سطح ملی، عدم وجود سازمان یا مراکزی جهت یکپارچه سازی این فرایند داشته اند، که در این راستا «طراحی و تدوین یک روش استاندارد و ملی جهت دیجیتال سازی نسخ خطی» ترجیحاً با محوریت کتابخانه ملی و همکاری کتابخانه های بزرگ پیشنهاد می شود. این پژوهش توانسته است بر اساس آرا و دیدگاه های مدیران و کارشناسان بخش دیجیتال سازی نسخ خطی کتابخانه ها که با مراحل و نیازمندی های موجود در این فرایند آشنایی عملی دارند، الگوی مناسبی را در مورد فرایند دیجیتال سازی نسخ خطی ارائه دهد. نتایج حاصل از این پژوهش کمک خواهد کرد تا کتابخانه های دارنده نسخه‏ های خطی که سودای دیجیتال سازی این نسخه های نفیس را دارند، قبل از هر گونه برنامه ریزی و اقدامی در این زمینه از نتایج پژوهش حاضر در جهت شروع کار فرایند دیجیتال سازی خود استفاده نمایند.